
Ban Chấp hành Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam, khóa VII, nhiệm kỳ 2017 – 2022. Nguồn: https://www.qdnd.vn
1. Nền tảng hình thành vị thế “hạt nhân chính trị tin cậy” của cựu chiến binh Việt Nam
Lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam đã hun đúc nên những phẩm chất tốt đẹp của người chiến sĩ cách mạng: trung hiếu, tận tụy, hy sinh, đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên hết, trước hết. Khi hoàn thành nhiệm vụ trở về đời sống thường dân, những người lính năm xưa vẫn tiếp tục phát huy bản lĩnh, ý chí và truyền thống cách mạng của “Bộ đội Cụ Hồ”. Chính điều đó tạo nên vị thế đặc biệt của lực lượng CCB trong đời sống chính trị – xã hội hiện nay.
Thư gửi Ban Thường trực của Ban Tổ chức ngày “Thương binh toàn quốc”, ngày 17-7-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thương binh là những người đã hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào. Vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào, mà các đồng chí chịu ốm yếu, què quặt. Vì vậy Tổ quốc, đồng bào phải biết ơn, phải giúp đỡ những người con anh dũng ấy(1).
Ngay từ ngày đầu thành lập (6/12/1989), Đảng và Nhà nước đã xác định rõ vai trò, vị trí của Hội CCB Việt Nam như một tổ chức chính trị – xã hội quan trọng, nòng cốt trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 8/1/2002 của Bộ Chính trị, về:“Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác CCB Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới” và Kết luận 66-KT/TW của Ban Bí thư (khóa X), ngày 4/3/2010 về:“Tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác CCB trong giai đoạn cách mạng mới” đều nhấn mạnh yêu cầu phát huy vai trò của CCB trong củng cố hệ thống chính trị cơ sở, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và giữ gìn an ninh trật tự. Đó là sự tin tưởng chiến lược của Đảng đối với những con người đã được thử thách trong chiến tranh và trưởng thành trong hòa bình.
Bản lĩnh chính trị vững vàng là yếu tố quan trọng nhất tạo nên sự tin cậy của CCB. Được rèn luyện trong lửa đạn, họ có ý chí kiên định, khả năng đề kháng mạnh mẽ trước các âm mưu “diễn biến hòa bình”, các luận điệu xuyên tạc. Trong bối cảnh thông tin đa chiều, phức tạp hiện nay, lực lượng CCB vẫn giữ vững nguyên tắc, lập trường; đồng thời có ảnh hưởng tích cực trong cộng đồng dân cư, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ về niềm tin đối với Đảng, Nhà nước và chế độ.
Bên cạnh đó, sự gương mẫu trong đời sống cũng là yếu tố quan trọng khẳng định vai trò “hạt nhân chính trị”. Nhiều CCB tiếp tục tham gia công tác địa phương: bí thư chi bộ, trưởng thôn, tổ trưởng dân phố, hòa giải viên, tham gia các tổ tự quản, mặt trận, đoàn thể. Ở họ, nhân dân luôn tìm thấy tinh thần trách nhiệm, sự công tâm và uy tín cá nhân – những giá trị tạo nên nền tảng chính trị vững chắc cho từng cộng đồng dân cư.
2. Những đóng góp nổi bật của cựu chiến binh Việt Nam trong xây dựng Đảng và hệ thống chính trị cơ sở
Là lực lượng có số đông đảng viên (856.119 đảng viên)(2) và nhiều năm hoạt động trong môi trường quân đội kỷ luật, kỷ cương, CCB từ lâu đã là chỗ dựa vững chắc cho các tổ chức Đảng ở cơ sở. Trên thực tế, tại nhiều địa phương, hơn 40% chi ủy, bí thư chi bộ thôn, khối phố là CCB; họ góp phần quan trọng trong nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, giữ gìn nguyên tắc tập trung dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể trong lãnh đạo cộng đồng.
Trên mặt trận tư tưởng, CCB là những tuyên truyền viên tích cực, có khả năng thuyết phục bằng trải nghiệm và uy tín của bản thân. Không ít CCB tham gia các tổ tuyên truyền, tổ hòa giải, đội phản ứng nhanh về thông tin trên không gian mạng; trực tiếp đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; bảo vệ niềm tin của nhân dân vào đường lối, chủ trương của Đảng. Họ trở thành lực lượng quan trọng trong xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc - điều kiện tiên quyết để ổn định xã hội.
Trong lĩnh vực an ninh - trật tự, CCB là lực lượng nòng cốt của các mô hình tự quản ở cộng đồng: tổ dân phố an toàn, cụm dân cư tự quản, tổ an ninh nhân dân… Nhiều mô hình có dấu ấn sâu đậm của CCB như “Tổ 3 không” (không ma túy, không trộm cắp, không tệ nạn), “CCB tham gia cảm hóa, giáo dục người lầm lỗi”, “CCB bảo vệ đường biên, mốc giới”, “CCB giữ gìn an ninh biển đảo”… Những mô hình này đã góp phần giảm tội phạm, giữ gìn bình yên từng thôn, tổ, khu dân cư.
Trên mặt trận kinh tế - xã hội, nhiều CCB tiếp tục phát huy tinh thần tự lực, tự cường, làm kinh tế giỏi, vươn lên làm giàu cho gia đình và góp phần phát triển địa phương. Hàng nghìn mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác do CCB làm chủ đã mang lại hiệu quả cao; nhiều địa phương có 30 – 40% hội viên CCB đạt danh hiệu sản xuất – kinh doanh giỏi các cấp. Điều này cho thấy: bản chất “Bộ đội Cụ Hồ” không chỉ tỏa sáng trong chiến tranh mà còn tiếp tục được phát huy mạnh mẽ trong thời bình.
Ngoài ra, CCB còn là lực lượng quan trọng trong hoạt động đền ơn đáp nghĩa, gìn giữ truyền thống cách mạng, giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ trẻ. Các chương trình “Nghĩa tình đồng đội”, “Xây dựng nhà tình nghĩa”, “Nghĩa tình Cựu chiến binh” (11.754 ngôi nhà với số tiền 437 tỷ 804 triệu đồng)(3) “Chăm sóc Mẹ Việt Nam Anh hùng”, “Tri ân liệt sĩ” “Tri ân đồng đội, vang mãi khúc quân hành”… đều có sự đóng góp to lớn của CCB. Không chỉ đóng góp vật chất, họ còn là những người kể chuyện lịch sử sống động, giúp lớp trẻ hiểu hơn về giá trị của độc lập – tự do, về trách nhiệm giữ gìn đất nước.
3. Phát huy vai trò hạt nhân chính trị của cựu chiến binh trong bối cảnh mới
Bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, chuyển đổi số mạnh mẽ và sự tác động của những yếu tố phi truyền thống đòi hỏi vai trò của CCB cần được nâng lên tầm cao mới. Phát huy vị thế “hạt nhân chính trị” của CCB không chỉ là trách nhiệm của lực lượng CCB, mà còn là yêu cầu chiến lược đối với hệ thống chính trị.
Một là, CCB cần tiếp tục gương mẫu trong thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng; đồng thời nâng cao trình độ lý luận chính trị, kiến thức pháp luật, công nghệ thông tin để thích ứng với yêu cầu mới. Trong bối cảnh thông tin đa chiều và những tác động xấu độc trên không gian mạng, CCB cần là những “người lính” tiên phong trên mặt trận số, đấu tranh với các thông tin sai trái, củng cố niềm tin xã hội.
Thứ hai, tổ chức Hội CCB Việt Nam các cấp cần đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động. Bên cạnh việc duy trì những giá trị truyền thống như nghĩa tình đồng đội, Hội cần tăng cường hoạt động giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng chính sách, nhất là các chính sách về an sinh, an ninh và phát triển cộng đồng. Đổi mới quản lý hội viên bằng ứng dụng số, tăng tính liên kết, chia sẻ giữa các mô hình CCB làm kinh tế giỏi cũng là xu hướng cần thúc đẩy.
Thứ ba, phát huy vai trò CCB trong giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Những cuộc gặp mặt, các buổi nói chuyện truyền thống, các hoạt động về nguồn, tri ân lịch sử do CCB tham gia đều mang lại giá trị lớn trong giáo dục đạo đức, lòng yêu nước và ý thức trách nhiệm công dân. Đây chính là cách mà CCB tiếp tục giữ vai trò “người truyền lửa” cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Bốn là, cần có chính sách quan tâm, chăm lo thiết thực với đời sống CCB. Khi đời sống vật chất và tinh thần được đảm bảo, lực lượng CCB sẽ có điều kiện tốt hơn để cống hiến và phát huy vai trò nòng cốt trong cộng đồng. Đây vừa là trách nhiệm, vừa là sự tri ân xứng đáng đối với những người đã hy sinh cả tuổi trẻ cho độc lập, tự do của Tổ quốc.
36 năm hình thành và phát triển của Hội Cựu chiến binh Việt Nam là 36 năm khẳng định một chân lý: CCB luôn là lực lượng chính trị - xã hội đặc biệt tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Từ chiến trường xưa cho đến mặt trận xây dựng đất nước hôm nay, các thế hệ CCB vẫn vẹn nguyên phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” - kiên trung, nghĩa tình, gương mẫu, đổi mới, luôn đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên hết. Trong thời kỳ mới, dù đất nước đối diện nhiều thời cơ và thách thức đan xen, lực lượng CCB vẫn tiếp tục là hạt nhân quan trọng trong củng cố hệ thống chính trị, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần giữ vững ổn định chính trị, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.
(1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2011, t 5, tr.204.
(2) Đại hội đại biểu toàn quốc Hội CCB Việt Nam lần thứ VII từ 29 - 31/12/2022.
(3) Đại hội đại biểu toàn quốc Hội CCB Việt Nam lần thứ VII từ 29 - 31/12/2022.